Örneğin, Milli Piyango çekilişleri için vergi oranı %10dur
Birinci aşama oyunlara katılım esnasında alınan vergiler, ikinciaşama ise elde edilen ödül ve ikramiyeler üzerinden alınan vergilerdir.
Bahis ve şans oyunlarındaki vergi %50 düşürüldü
Amerika Adalet Bakanlığı raporuna göre tüm dünyada yasal olmayan bahis miktarlarının 511 milyar dolar düzeyinde olduğunu yukarıda ifade etmiştim. Buna göre dünyadaki toplam yasal bahis ve şans oyunları gelirlerinin yasal bahis ve şans oyunları gelirlerine oranı %73; Amerika’da ise %40 civarında bulunuyor. Yukarıda anlattıklarımızın ışığında bakarsak; ülkemizde yasadışı bahis gelirlerinin, yasal bahis gelirlerinin neredeyse on katına yaklaşması çok ciddi bir denetim sorunu olduğunu bize gösteriyor.
İlkaşamada düzenlenen oyuna iştirakçinin katılımıyla vergi ortaya çıkar, bu vergi “şansoyunları vergisi’dir.
Bahis ve şans oyunlarından alınan vergiler düşürüldü
Şans ve bahis oyunlarından alınan vergi oranları Amerika’da eyaletler arasında değişkenlik gösterse de, bu oran %51 ile %8,5 arasında bulunuyor. En yüksek vergi oranı %51 ile New York’ta iken, onu 36 ile Pensilvanya takip ediyor. En düşük vergi oranı ise %13,5 ile New Jersey’de.12 Avrupa’da ise vergi oranları %90 ile %0 arasında değişiyor. Almanya bahis oyunlarına %90 vergi uygularken, İtalya’da ve Rusya’da bu oran sıfırlanmış durumda.13
Türkiye’de yasal şans oyunu pazarı 2021’de, 2020’ye nazaran %69 oranında büyüyerek 123,66 milyar TL civarına ulaşmıştır.8 Ülkemizde 2023 sonuna göre yasal bahis oyunları yıllık geliri yaklaşık 6 milyar dolar düzeyinde olduğu tahmin edilmektedir. Bu tutar dünya yasal bahis oyunlarının %08’ine karşılık geliyor. Dijital kanalı kullanarak spor üzerine oynanan yasal bahislerin toplamı 921 milyon dolara ulaşırken, bahis oynayanların sayısı ise 7 milyon kişi düzeyinde. Yasadışı spor bahislerinin toplamı ise 11milyar dolar seviyesinde olduğu tahmin ediliyor.9 Ülkemizde yasa dışı bahis yüksek
Ülkemizde yasadışı bahsin boyutunu net olarak ortaya koyabilecek bir araştırma bulunmamakla birlikte, eski İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’ya göre, bu tutarın 50 milyar dolar düzeyinde olduğu varsayılıyor.10 Bu tutar abartılı da olsa, Türkiye’de yasadışı bahiste önemli bir parasal hacmin bulunduğu bir gerçek. Bu rakama göre, yasadışı bahis resmi bahis miktarının yaklaşık 8.3 katı bir tutara ulaşıyor.
Şans Oyunları Vergisi, Konuları ve Vergilendirme Süreci
Aşağıdaki tablodan da görülebileceği üzere, ülkemizde şans oyunları hasılatının büyümesi esas itibariyle, spor bahis oyunları olan İddaa ve Spor Toto oyunlarından gelmektedir. 2021 itibariyle toplam bahis gelirleri içinde spor gelirlerinin payı %87’ye ulaşmıştır. Son birkaç yılda Milli Piyango ve at yarışlarından elde olunan gelirlerde göreceli bir artış yaşanmış olsa da, buralardan elde olunan gelirlerin bahis oyunları içindeki payı gerilemiştir.
Bunlar:
1) Spor bahisleri,
2) At yarışı bahisleri,
3) Şans oyunları (piyango, sayısal loto, vb. oyunlar)7
Şu anda Türkiye'de şans oyunları ve at yarışı lisansı 49 yıllığına Türkiye Varlık Fonu'na verilmiş durumda.
Şans oyunlarından alınan vergiye düzenleme
Şans oyunlarından gelir elde edenkurumlar söz konusu ödüllerden ve ikramiyelerden doğan veraset ve intikalvergisinden mükellef değillerdir.
01/01/2004 tarihinde yürürlüğe giren5035 sayılı Kanun’da yer alan şans oyunları, şans oyunları vergisinin konusunadahil edilmiştir.
Bahis ve Şans Oyunu Vergileri Yüzde 50 Oranında Düşürüldü
Gerek şans oyunlarınakatılımın gerekse şans oyunlarından elde edilen ödül ve ikramiyelerin devletleraçısından büyük bir gelir kaynağı olduğu da yadsınamaz bir gerçektir ve budurum sonunda, söz konusu şans oyunları vergisel bir boyut kazanmaktadır.
Şans Oyunları Vergisi Oranlarını Yeniden Belirleyen ..
Spor Toto Teşkilat Başkanlığı'nın 2020 Sayıştay raporu, hem Milli Piyango İdaresi’nin 2020 faaliyet raporu hem de 2022 Mali Yılı Genel Bütçe Kanunu Teklifi ve İlgili Cetveller” yayınlandı. Spor Toto Teşkilat Başkanlığı’na ilişkin 2020 Sayıştay raporuna göre; şans oyunlarının temel dinamiğini spor ve futbol etkinliği oluşturmasına karşın, bahisten elde olunan gelirin çok az bir kısmı spor ve futbola gidiyor. Ülkemizde 2020 itibariyle oynanan İDDAA ve Spor Toto’nun toplam hasılatı 63,4 milyar TL’ye ulaşmasına karşın, bu tutarın sadece 340 milyon TL’lik kısmı (Binde 5) kulüplere İsim hakkı ve Futbol Federasyon payı olarak dağıtılmıştır.15 Yani oynanan İDDAA ve Spor Toto’nun toplam gelirinin binde beşi kulüplere geri dönüyor. Bu bağlamda örneğin bahis ekonomisin ülkemizdeki gelişimine bakıldığında, ülkemizde en yaygın oynanan bahis oyunu İDDAA ve Spor Toto’nun 2022 yıllık hasılatının 158 milyar TL’ye ulaşmasına karşın; spora/futbola aktarılan tutar sadece 790 milyon TL olmuştur.16 Bu konuda ayrıca İDDAA’nın spora ve futbola katkısını analiz ettiğim makaleme de bakılabilir.17 Şans oyunlarından kamunun aldığı pay 2021'de vergi olarak 22 milyar TL civarında gerçekleşmiştir. Yasal bahisten sadece binde beş kazanan spor kulüplerinin, yasadışı bahisten kayıpları ise (ülkemizde yasadışı bahsin 50 milyar dolar civarında olduğu varsayılırsa), 250 milyon dolar olmuştur (Bugünkü kurdan yaklaşık 7,5 milyar TL).
Vergi oranlarının düşürülmesi yasal bahis gelirlerini artırmaz!
Ülkemizde yasadışı bahsin bu kadar yüksek olmasının temel nedeni vergi oranları değildir. İnsanları yasadışı bahis oynamaya iten temel saiklere baktığımızda karşımıza aşağıdaki faktörler çıkmaktadır.
KONU: BSMV ve Şans Oyunları Vergisi Oranları Artırıldı
Bu durumunnedenlerinden biri, son on yıl içerisinde dünyada ve ülkemizde yaşanan teknolojikgelişmelerle birlikte toplumlar içinde giderek büyüyen gelir dağılımıeşitsizliğinin yarattığı zengin olabilme umudu dürtüsüyle hareket edeninsanların, şans oyunlarına olan ilgisinin artmasıdır.
Şans oyunlarında bir tuhaf vergi indirimi
1) Ülkemizde bahis oyunlarının oynatılması ve düzenlenmesi yetkisi devlet tekelinde bulunduğundan sektörde geliri ve vergiyi artıracak bir rekabet bulunmamaktadır.
2) Rekabet eksikliği yasal bahis oranlarının düşük kalmasına neden olduğundan, insanlar yasadışı bahse yönelmektedirler.
3) Denetim ve düzenleme yetersizliği nedeniyle kara para ve benzeri paralar yasadışı bahse yönelmektedir.
4) Canlı bahse izin verilmediğinden on-line siteler üzerinden yasadışı bahis oynayan sayısı artmaktadır.